Ομόλογα, κόστος κρατικού δανεισμού, spreads, CDS……….. Τι ακριβώς συμβαίνει;
Τους τελευταίους μήνες έχουμε εισαγάγει στη καθημερινότητά μας, μυημένοι και μη, τους παραπάνω «βαρύγδουπους» όρους. Τους ακούμε συνέχεια σε ράδιo, τηλεοράσεις, λεωφορεία, παντού. Αυτό που καθημερινά συμβαίνει δεν είναι πλέον απλή ροή πληροφοριών αλλά «βομβαρδισμός», που σε πολλούς μάλιστα ακούγονται και ως …κινέζικα… Παρακάτω γίνεται μια παρουσίαση και εξήγηση όλων αυτών με τρόπο όχι αυστηρά επιστημονικό – οικονομικό, διότι θα κατέληγε και το ίδιο κουραστικό και τέτοιο σκοπό το παρόν δεν έχει. Αντίθετα γίνεται προσπάθεια τα θέματα να παρουσιαστούν με συνέπεια, ορθότητα και τρόπο απλό αλλά όχι απλοϊκό.
Μέρος 1ο: Ομόλογα και κόστος κρατικού δανεισμού Η έκδοση ομολόγων χρησιμοποιείται από εταιρίες και κράτη ως μηχανισμός δανειοδότησής τους.
Παράδειγμα: Έστω ότι ένα κράτος επιθυμεί να δανεισθεί κεφάλαιο ύψους 100 € για περίοδο 10 ετών. Για το λόγο αυτό εκδίδει 1 κρατικό ομόλογο ονομαστικής αξίας 100 € που θα δίνει στον αγοραστή κουπόνι (εισόδημα) έστω 10 € κάθε χρόνο, ή θα έχει σε ποιο “ τεχνικούς όρους” απόδοση 10%, ενώ στο τέλος της δεκαετίας ο αγοραστής του ομολόγου πέραν του κουπονιού των 10 €, λαμβάνει και το ποσό των 100 € (initial principal) με το οποίο αγόρασε το ομόλογο.
Μέχρι εδώ όλα καλά. Όμως όπως σχεδόν όλα σε τούτη τη ζωή, έτσι και τα ομόλογα μπορούν να αγοράζονται και να πωλούνται συνέχεια μέχρι τη λήξη τους (στη λεγόμενη ως ‘δευτερογενή’ αγορά όπου ο αρχικός αγοραστής πουλάει).
Και για να κάνουμε πιο συγκεκριμένα τα όσα λέμε…έστω ότι υπάρχει ένας αγοραστής – επενδυτής Α που έχει αγοράσει ένα από τα “περίφημα” συγκεκριμένα Κρατικά Ομόλογα ονομαστικής αξίας 100 € που πληρώνουν κουπόνι 10 € κάθε έτος.
Αν δούμε τα πράγματα από τη πλευρά του επενδυτή Α, τότε αυτός επένδυσε 100 € με απόδοση 10 % για το κεφάλαιό του. Αν δούμε τα πράγματα από τη πλευρά του κράτους, τότε αυτό δανείσθηκε 100 € για 10 έτη με κόστος δανεισμού 10 € ανα έτος, ήτοι με επιτόκιο δανεισμού 10 %.
Έστω τώρα ότι ο πιο πάνω επενδυτής Α θέλει να μεταπωλήσει το κρατικό ομόλογο. Αυτό που πρώτα θα επιδιώξει είναι να λάβει πίσω τα 100€ με τα οποία το αγόρασε. Αν όμως η ζήτηση για τα ομόλογα του συγκεκριμένου κράτους είναι χαμηλή (λ.χ. λόγω υψηλής επικινδυνότητας, διότι ο κόσμος φοβάται ότι το συγκεκριμένο κράτος δε θα μπορεί να καταβάλλει τα κουπόνια των 10 € στην ώρα τους, ή των 100 € στη λήξη), τότε ο συγκεκριμένος επενδυτής θα αναγκαστεί να μειώσει τις απαιτήσεις του, προκειμένου να πουλήσει το κρατικό ομόλογο. Έστω ότι θα βρει αγοραστή - επενδυτή Β αν π.χ. πουλήσει αυτό για 50 €. Εάν όμως αυτό συμβεί τότε ο νέος επενδυτής Β θα έχει επενδύσει 50 € και θα λαμβάνει κάθε χρόνο κουπόνι 10 € από το κρατικό ομόλογο. Θα έχει δηλαδή επένδυση με απόδοση 20 % !!!
Αν τώρα το συγκεκριμένο κράτος θέλει να εκδόσει νέο ομόλογο για να καλύψει ανάγκες του (πχ αποπληρωμή παλαιών ομολόγων που λήγουνε), τότε θα πρέπει για να πείσει το κοινό (έστω ότι αυτό ταυτίζεται με τον επενδυτή Β) να αγοράσει αυτά, να προσφέρει απόδοση τουλάχιστον 20 % αφού δεν υπάρχει λόγος κάποιος που έχει ή μπορεί να βρει επένδυση με απόδοση 20 % να δεχθεί άλλη με 10 %. Δηλαδή για ομόλογο ονομαστικής αξίας 100 €, να προσφέρει ετήσιο κουπόνι 20 €. Αλλιώς πως θα πείσει τον επενδυτήςΒ και κάθε επενδυτήΒ να επενδύσει το κεφάλαιό του;
Αν δούμε τα πράγματα από τη πλευρά του κράτους θα παρατηρήσουμε ότι αρχικά μπορούσε να δανεισθεί με επιτόκιο 10 % και λόγω χαμηλής ζήτησης των ομολόγων του στη δευτερογενή αγορά, μειώθηκε αρχικά η ονομαστική αξία αυτών αυξάνοντας έτσι την απόδοση για τους επενδυτές, κάτι που συνεπάγεται αύξηση του κόστους δανεισμού για το κράτος ( από 10 € σε 20 € διότι η ονομαστική αξία των ομολόγων έπεσε από 100 € σε 50 € εξαιτίας χαμηλής ζήτησης).
Ομόλογα, κόστος κρατικού δανεισμού, spreads, CDS……….. Τι ακριβώς συμβαίνει;
ΑπάντησηΔιαγραφήΤους τελευταίους μήνες έχουμε εισαγάγει στη καθημερινότητά μας, μυημένοι και μη, τους παραπάνω «βαρύγδουπους» όρους. Τους ακούμε συνέχεια σε ράδιo, τηλεοράσεις, λεωφορεία, παντού. Αυτό που καθημερινά συμβαίνει δεν είναι πλέον απλή ροή πληροφοριών αλλά «βομβαρδισμός», που σε πολλούς μάλιστα ακούγονται και ως …κινέζικα…
Παρακάτω γίνεται μια παρουσίαση και εξήγηση όλων αυτών με τρόπο όχι αυστηρά επιστημονικό – οικονομικό, διότι θα κατέληγε και το ίδιο κουραστικό και τέτοιο σκοπό το παρόν δεν έχει. Αντίθετα γίνεται προσπάθεια τα θέματα να παρουσιαστούν με συνέπεια, ορθότητα και τρόπο απλό αλλά όχι απλοϊκό.
Μέρος 1ο: Ομόλογα και κόστος κρατικού δανεισμού
Η έκδοση ομολόγων χρησιμοποιείται από εταιρίες και κράτη ως μηχανισμός δανειοδότησής τους.
Παράδειγμα: Έστω ότι ένα κράτος επιθυμεί να δανεισθεί κεφάλαιο ύψους 100 € για περίοδο 10 ετών. Για το λόγο αυτό εκδίδει 1 κρατικό ομόλογο ονομαστικής αξίας 100 € που θα δίνει στον αγοραστή κουπόνι (εισόδημα) έστω 10 € κάθε χρόνο, ή θα έχει σε ποιο “ τεχνικούς όρους” απόδοση 10%, ενώ στο τέλος της δεκαετίας ο αγοραστής του ομολόγου πέραν του κουπονιού των 10 €, λαμβάνει και το ποσό των 100 € (initial principal) με το οποίο αγόρασε το ομόλογο.
Μέχρι εδώ όλα καλά. Όμως όπως σχεδόν όλα σε τούτη τη ζωή, έτσι και τα ομόλογα μπορούν να αγοράζονται και να πωλούνται συνέχεια μέχρι τη λήξη τους (στη λεγόμενη ως ‘δευτερογενή’ αγορά όπου ο αρχικός αγοραστής πουλάει).
Και για να κάνουμε πιο συγκεκριμένα τα όσα λέμε…έστω ότι υπάρχει ένας αγοραστής – επενδυτής Α που έχει αγοράσει ένα από τα “περίφημα” συγκεκριμένα Κρατικά Ομόλογα ονομαστικής αξίας 100 € που πληρώνουν κουπόνι 10 € κάθε έτος.
Αν δούμε τα πράγματα από τη πλευρά του επενδυτή Α, τότε αυτός επένδυσε 100 € με απόδοση 10 % για το κεφάλαιό του. Αν δούμε τα πράγματα από τη πλευρά του κράτους, τότε αυτό δανείσθηκε 100 € για 10 έτη με κόστος δανεισμού 10 € ανα έτος, ήτοι με επιτόκιο δανεισμού 10 %.
Έστω τώρα ότι ο πιο πάνω επενδυτής Α θέλει να μεταπωλήσει το κρατικό ομόλογο. Αυτό που πρώτα θα επιδιώξει είναι να λάβει πίσω τα 100€ με τα οποία το αγόρασε. Αν όμως η ζήτηση για τα ομόλογα του συγκεκριμένου κράτους είναι χαμηλή (λ.χ. λόγω υψηλής επικινδυνότητας, διότι ο κόσμος φοβάται ότι το συγκεκριμένο κράτος δε θα μπορεί να καταβάλλει τα κουπόνια των 10 € στην ώρα τους, ή των 100 € στη λήξη), τότε ο συγκεκριμένος επενδυτής θα αναγκαστεί να μειώσει τις απαιτήσεις του, προκειμένου να πουλήσει το κρατικό ομόλογο.
Έστω ότι θα βρει αγοραστή - επενδυτή Β αν π.χ. πουλήσει αυτό για 50 €. Εάν όμως αυτό συμβεί τότε ο νέος επενδυτής Β θα έχει επενδύσει 50 € και θα λαμβάνει κάθε χρόνο κουπόνι 10 € από το κρατικό ομόλογο. Θα έχει δηλαδή επένδυση με απόδοση 20 % !!!
Αν τώρα το συγκεκριμένο κράτος θέλει να εκδόσει νέο ομόλογο για να καλύψει ανάγκες του (πχ αποπληρωμή παλαιών ομολόγων που λήγουνε), τότε θα πρέπει για να πείσει το κοινό (έστω ότι αυτό ταυτίζεται με τον επενδυτή Β) να αγοράσει αυτά, να προσφέρει απόδοση τουλάχιστον 20 % αφού δεν υπάρχει λόγος κάποιος που έχει ή μπορεί να βρει επένδυση με απόδοση 20 % να δεχθεί άλλη με 10 %. Δηλαδή για ομόλογο ονομαστικής αξίας 100 €, να προσφέρει ετήσιο κουπόνι 20 €. Αλλιώς πως θα πείσει τον επενδυτήςΒ και κάθε επενδυτήΒ να επενδύσει το κεφάλαιό του;
Αν δούμε τα πράγματα από τη πλευρά του κράτους θα παρατηρήσουμε ότι αρχικά μπορούσε να δανεισθεί με επιτόκιο 10 % και λόγω χαμηλής ζήτησης των ομολόγων του στη δευτερογενή αγορά, μειώθηκε αρχικά η ονομαστική αξία αυτών αυξάνοντας έτσι την απόδοση για τους επενδυτές, κάτι που συνεπάγεται αύξηση του κόστους δανεισμού για το κράτος ( από 10 € σε 20 € διότι η ονομαστική αξία των ομολόγων έπεσε από 100 € σε 50 € εξαιτίας χαμηλής ζήτησης).